„Agresja wśród młodzieży jako zjawisko społeczne”.

​

            Agresja to jeden z zasadniczych, społecznych problemów współczesnego życia. Warto podkreślić, że jest to zjawisko, któremu poświęca się coraz więcej uwagi a to za sprawą jego skali i drastyczności.

Z wielkim niepokojem obserwuje się w naszym kraju przejawy głębokiego kryzysu moralnego, który obejmuje także dzieci i dorastającą młodzież. Daje o sobie znać zachwianie wielu istotnych norm i wartości, nasilanie agresji i brutalności. Obok typowych zjawisk patologicznych burzących ład i porządek społeczny tj.: alkoholizm, przestępczość, bezrobocie, pojawiają się nowe- korupcja, bezdomność. Wszystkie te zjawiska powodują poczucie zagrożenia bezpieczeństwa, które jest reakcją na narastające od kilku lat zjawisko agresji także wśród dzieci i młodzieży oraz wobec niej.

Agresja przeniknęła do codziennego życia, jest obecna w środowisku rodzinnym, zakładach pracy, placówkach opiekuńczo-resocjalizacyjnych oraz szkołach. Niepokojącym zjawiskiem w obecnej polskiej szkole jest coraz większa liczba młodzieży nadmiernie aktywnych lub biernie społecznych, nerwowych oraz przejawiających zachowania agresywne wobec rówieśników i osób dorosłych, z którymi nauczyciele nie mogą sobie poradzić.

Niewydolność wychowawcza różnych instytucji oraz dysfunkcje wielu podsystemów społecznych powodują zachwiania dewiacyjne i zaburzenia wśród dzieci i młodzieży. Chodzi tu o takie zjawiska nieprzystosowania społecznego jak: ucieczki z domu i wagarowanie, częste kontakty ze środowiskiem zdemoralizowanych kolegów, zachowania agresywne, zamachy samobójcze. Przestępczość i inne przejawy patologii społecznej przebierają nowe, coraz bardziej groźne i skomplikowane formy. Bez wątpienia można stwierdzić, że wyraźnie wzrasta przestępczość, a szczególnie drastycznie przestępczość z użyciem przemocy, np. udział w bójkach, ciężkie pobicia, użycie niebezpiecznych narzędzi, rozboje. Co więcej, przestępstwa o znamionach agresji narastają szczególnie wyraziście wśród nieletnich, zarówno chłopców jak i dziewcząt. Przyrost agresywnej przestępczości nieletnich jest szczególnie wysoki i niepokojący. Społeczeństwo globalne w tym także polskie, przeżywa kryzys ekonomiczny i społeczny. Kryzys ten jest odczuwany w różnych częściach świata oraz zakresach: zabija się codziennie ludzi, naraża na choroby, głód, wszelkie niedogodności życiowe, łamie się prawa człowieka. Codziennie jesteśmy obserwatorami zachowań zarówno w skali międzynarodowej, regionalnej, mikrospołecznej, które musimy określić mianem przemocy, agresji i terroryzmu. Są to wojny regionalne, zamachy bombowe, zbiorowe zabójstwa. Rozwój elektroniki, komunikacji i środków audiowizualnych umożliwia szybki przekaz informacyjny o tym wydarzeniach w skali całej kuli ziemskiej. Prasa, radio i telewizja informują nas, że przestępstwa te dokonywane są coraz częściej przez młodzież. Skłonność do agresji i przemocy zdaniem niektórych psychologów pojawia się już bardzo wcześnie. Już w wieku sześciu lat, badane dzieci manifestowały charakterystyczne wzorce agresywnego zachowania, by w wieku ośmiu lat osiągnąć większy lub mniejszy poziom agresji. W wieku młodzieńczym, agresywność staje się relatywnie stała cecha osobowości, a bardziej agresywna młodzież z reguły wyrasta na bardziej agresywnych dorosłych. Należy jednak pamiętać, że formowanie się agresywności jest procesem długofalowym i uwarunkowanym wieloma czynnikami. A przyczyny agresji mogą tkwić, m.in:

- w przemianach społeczno- kulturowych,

- patologii rodziny,

- w negatywnym wpływie grupy rówieśniczej

- w przemocy propagowanej w mediach

w wulgaryzacji języka i innych

Jednak przyczyn agresji należałoby szukać w samej strukturze społecznej, szerokim kontekście wpływów wychowującego społeczeństwa. Pogarszanie się sytuacji ekonomiczno- społecznej coraz większej liczby rodzin skutkuje ograniczeniem możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb, w tym potrzeby prestiżu, uznania, sukcesu. Niektórzy socjolodzy uważają, że wiele dzieci, podejmuje działalność na własną rękę, chcąc utrzymać dawny prestiż i pozycję społeczną własnej rodziny, np. wśród rówieśników. Ta specyficzna zaradność obejmuje między innymi handel, wymianę towarów, przez co młodzi ludzi często wchodzą na drogę przestępczą i nie jednokrotnie uciekają się do zachowań agresywnych.

Wiele problemów związanych ze zjawiskiem agresji można dopatrywać się w patologii rodziny. Ponieważ rodzina jest podstawową komórką organizmu społecznego od jej jakości zależy wartość społeczeństwa, a także osobisty los jedności. W rodzinie człowiek przeżywa najważniejszy okres, w którym kształtuje się jego osobowość, styl życia, system preferowanych wartości i pogląd na świat. Kluczowym czynnikiem dla wytworzenia się jak i rozwoju agresji u młodzieży są doświadczenia zdobyte w rodzinie.

Młodzież często wyładowuje swoją agresję niejako w odwecie za doznane krzywdy od najbliższych. Socjolodzy uważają, że ogniś bite dzieci stają się później bijącymi rodzicami. Ich zdaniem tacy biją, znęcają się, torturują z wewnętrznego przymusu powtórzenia własnego losu, a mogą to robić bez najmniejszego współczucia dla ofiary.

Wielu młodych ludzi nie otrzymuje odpowiedniego wsparcia społecznego, ani w rodzinie ani w szkole. Chód emocjonalny i błędu wychowawcze sprawiają, że i w zasobnych pozornie domach wyrastają ludzie agresywni i okrutni. Coraz gorzej radzą sobie dorośli z przekazaniem dzieciom pozytywnego systemu wartości. Badania wykazały, że kilkadziesiąt procent młodych ludzi, z pełnych, nie patologicznych  rodzin cierpi na chorobą sierocą, zapracowani rodzice nie mają czasu zajmować się swymi dziećmi. Dziecko odrzucone psychicznie przez rodziców czuje się osamotnione i zagubione, a przede wszystkim jest nieszczęśliwe. Ten stan swego ducha okazuje w różny sposób najczęściej przez agresję, ucieczkę co jest obrona przed niezrozumiałą sytuacją życiową.

Związki koleżeńskie, przyjaźnie są naturalną potrzebą każdego człowieka, przy czym odgrywają szczególna rolę w wieku młodzieńczym. Przyczyną zachowań agresywnych mogą stać się środowiska zdemoralizowanych kolegów, grupy przestępcze itp. Socjolodzy i publicyści dużą odpowiedzialności za przyczyny zachowań agresywnych  obarczają  zbrutalizowaną telewizję, oraz nieograniczony dostep młodych ludzi do kaset wideo z horrorami i filmami grozy. Młodzież stale obcująca ze scenami agresji rzeczywistej i fikcyjnej „oswaja się” z przemocą, obojętnieje na okrucieństwa, zatraca moralną wrażliwość, a jednocześnie uczy się zachowań agresywnych.

Charakterystyczną cechą wieku dorastania jest dążenie do autonomii, emancypowania się spod kontroli dorosłych, w tym głównie rodziców. Młodzież zaczyna dostrzegać ich błędy, słabości, niedociągnięcia, zauważa niekonsekwencje w ich postępowaniu, rozbieżności między głoszonymi ideałami, a tym co robią w rzeczywistości. Może to prowadzić do konfliktów, na które młodzież reaguje agresją. Broni ona swojej nietykalności zarówno fizycznej jak i psychicznej, chce dojrzewać samodzielnie. Stąd też jakiekolwiek próby ingerowania w jej życie, wywołują gniew i agresję.

Niepokoje towarzyszące młodemu człowiekowi w jego wchodzeniu w dorosłość, brak umiejętności radzenia sobie z samym sobą, przy jednoczesnym odrzuceniu wszelkich ograniczeń i zakazów prowadzą do licznych konfliktów i zachowań agresywnych z otoczeniem ludzi dorosłych. Młodzież oczekuje w swoim wzrastaniu i dojrzewaniu pomocy ludzi dorosłych, pragnie spotykać się z dorosłymi, którzy wiele umieją, którzy są godni szacunku, z którymi można się identyfikować